Çift plakada elde edilen yuvarlak örme kumaşlar
Tek plakalı yuvarlak örme makinelerinden farklı olarak, iki tane iğne yatağı, iki farklı iğne grubu ve kilit sistemine sahip çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde üretilen, çift veya tek katlı örme kumaşlardır. Çift plakalı yuvarlak örme makineleri RR ribana, RR interlok ve LL haroşa tipi kumaşların ve bunların varyasyonlarının üretimi için tasarlanmış makinelerdir.
Ribana ve interlok makinelerinde iğne yatakları ve iğneler birbirlerine dik ve karşılıklı olarak yerleştirildikleri için bu makinelerden üretilen kumaşlar çift katlıdır. Buna göre çift plakalı makinede üretilen yuvarlak örme kumaşlar aşağıdaki gibi inceleyebiliriz.
RR Ribana Örgülü Kumaşlar
Ribana yuvarlak örme kumaşlar, çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde, silindir ve kapak iğnelerinin birbirine göre çapraz bir şekilde yerleştirilmeleri ile elde edilen çift katlı kumaş çeşididir. Ribana kumaşları ifade eden en büyük özellik, kumaş eni yönünde açıldığında her iki tarafta örgü raporuna bağlı olarak düz (R) ve ters (L) ilmeklerin değişimli olarak görünmesidir. Kumaşın yapısı sıra ile birbiri ardınca gelen düz ve ters ilmeklerden oluşur. Ribana yuvarlak örme kumaşlar bazı ilmeklerin kumaş yüzüne, bazılarının tersine çekildiği kumaşlardır. Ribana kumaşlar enine yönde çok iyi bir esnekliğe sahiptir. Ribana örgü kumaşlar iki iğne yatağında örüldüğü için ön ve arka yüzde (R) ve (L) ilmekler sıra ile görülür. En basit yolu iplik ucu sökülmüş kısma üsten bakmaktır. Buna göre ilmekler ön yüzden arka yüze, arka yüzden ön yüze çapraz bir şekilde yol izler. Ayrıca kumaş eni yönünde çok gerildiğinde (R) ve (L) ilmeklerin değişimli olarak sırayla ilerledikleri görülür.
RR Ribana Örgülü Kumaşların Genel Özellikleri
En çok elastikiyetleri ile tanınan ribana kumaşların genel özellikleri şunlardır:
Ters ve yüz ilmeklerin sayısı eşit ise kumaşın ön ve arka yüzünde aynı görüntü vardır. Her iki yönü de kullanılabilir.
Homojen bir kumaştır.
R ilmek çubukları her iki yüzde de bulunmaktadır.
Kumaş gerdirilerek; R ilmekten iğne batırıldığında, iğne ucu L ilmekten çıkmaktadır.
Enine elastikiyeti yüksektir.
En basit ribana örgü raporu; çift plakada, 2 iğne ve 1 iplik hareketinden meydana gelir.
İki örgü tabakası arasında hava tutulduğu için vücudu sıcak tutar.
Kesilen kenarlardan kıvrılma yapmaz.
Yalnızca son ilmekten kaçma gözlenir.
Boyuna esneme, enine yüksek uzama özelliği vardır.
RR İnterlok Örgülü Kumaşlar
Yuvarlak örme makinelerinde bir uzun, bir kısa olarak düzenlenmiş tek ucu kancalı iğneyle yapılır. 1*1 ribana yüzeyleri tek bir kumaş oluşturmak üzere, birlikte örgü tekniği ile (interlok) örülür. Ayırt edici özellikleri; materyalin her iki yüzünde de boyu doğrultusunda ince kabarık çizgilere sahip olmalarıdır. Aynı zamanda ters ve yüz olarak kullanılabilir.
Görünüşü lx1 ribanaya benzer. Ribana ve interlok örgülerini birbirinden ayırt etmek için bir toplu iğneyi örgü yüzündeki bir düz ilmeğin ortasından batırdığınızda arka yüzde yine bir düz ilmeğin içinden çıkarsa; bu örgü interlok, ters ilmeğin arkasından çıkarsa, lx1 ribana örgüsüdür. İnterlok örgüsünün enine elastikiyeti lx1 ribanadan daha azdır ve daha düzgün bir yüzeyi vardır.
RR İnterlok Örgülü Kumaşların Genel Özellikleri
Bu örgünün en önemli özelliği; içerisinde hortum şeklinde bir boşluk oluşturarak ısı iletimini düşürmesi ve uygun ham madde kullanıldığı zaman çok iyi nem absorlama özelliğine sahip olmasıdır. Örme tekniği performans ölçütlerine göre interlok kumaşların başlıca özellikleri şunlardır:
Ön ve arka yüzde aynı görünüme sahiptir, çift yüzlüdür.
Desen ve yüzey tasarımı diğer örgülere göre sınırlıdır.
Sık bir yapıya sahiptir.
Çok ince ya da kaba bir inceliğe sahip olabilir.
Ön ve arka yüzü pürüzsüzdür.
Dikey yönden yatay yöne göre daha yüksek bir elastikiyet ve esneklik özelliğine sahiptir. Elastikiyeti ribana örgülerle aynıdır.
Boyutsal stabilitesi ve şeklini koruma özelliği yüksektir.
Kenarları bastırılmamış veya kesilmiş kenarlar kıvrılmaz.
Ön ve arka yüzey arasında hava olduğundan daha iyi ısı yalıtım özelliğine sahiptir.
Birbirini takip eden mekiklerde farklı iplik veya renkler kullanılarak çizgili desenler elde edilir.
Gerilmeye maruz kaldığında ilmek kenardan kıvrılmaz.
Haroşa Örgülü Kumaşlar
Yuvarlak örme makinelerinde iki dikey plakalı (iğne yataklı) konumda, iki ucu kancalı iğnelerin bir uçtan diğer uca ilmek atması ile oluşan ve tek bir örgü içinde, hem düz (R), hem de ters (L) ilmeklerin olabildiği tek katlı örme kumaşlardır. Haroşa kumaşlara links&links ya da ters kumaşlar da denmektedir. Haroşa örgülü kumaşı tanımak için iplik sökme işlemi uygulanır. İplik söküldüğünde hem ön yüzde hem de arka yüzde (L) ilmek yapısı varsa bu örgüye haroşa örgü denir.
Haroşa Örgülü Kumaşların Genel Özellikleri
Haroşa kumaş çift plakada yapılmasına karşın tek katlı bir kumaştır.
Haroşa kumaşlar düz örme kumaşlar gibi kesim kenarından dönme yapmaz.
Haroşa kumaşlar genelde düz RL örmeden daha kalındır.
Haroşa örgülü kumaşlar, boyuna yönde en fazla esneyen örme kumaşlardır. Boyda esneme yaklaşık olarak %30–50, ende %10 kadardır.
Desenlendirmeye en fazla olanak tanıyan örgü çeşididir.
Gramaj özellikleri ile diğer özellikleri düz RL örgüye benzer.
Kumaşın ön ve arkasında çoğunlukla (L) ilmek görülür.
Kumaşın boyuna yönde büzülme miktarı yüksektir.
Yuvarlak Örme Kumaşların Tanınması
Yuvarlak örme kumaşlar, örücü elemanların dairesel olarak dizayn edilmiş yuvarlak örme makinelerinde helezonik bir şekilde ilmek sıralarının tüp şeklinde oluşturulmasıdır. Yuvarlak örme kumaşlarda kumaşın doğru sökülebilmesi için öncelikle örme yönü tespit edilmelidir. Örme kumaşın üst kısmından sökülmeye başlanıldığında sökülen ilk sıra son örülen ilmek sırasıdır. Yuvarlak örme kumaşlar düz kumaşlara göre daha ince bir yapıdadır. Çözgülü örme ve dokuma kumaşlara göre de daha esnek yapıdadır. Kullanılan iplikler düz örmeye göre daha ince yapıdadır. Genellikle tüp şeklinde üretilirler. Yuvarlak örme kumaşlar; iç giyim ve yazlık üst giyim olarak kullanılmaktadır. Yuvarlak örme kumaşların ilmek yapılarından dolayı iplik sökme metodu ile analiz edilirler.
